Ο Νόμος της Αρμονίας – Από τον «επιστημονισμό» στην Πυθαγόρεια μέθοδο.
Η καταπιεσμένη Πυθαγόρεια Παράδοση συνιστά εστία μιας χαμένης -αλλά διαχρονικά γόνιμης- τέχνης της σκέψης, η οποία τροφοδότησε μείζονες τομές στην επιστήμη και στην ηθική φιλοσοφία. Παρέχει, ταυτόχρονα, ένα πειθαρχημένο αντίδοτο στον ανίσχυρο, λατρευτικό επιστημονισμό που διαποτίζει τον σημερινό δημόσιο λόγο. Το εν λόγω ρεύμα, συχνά επικαλούμενο την «αυθεντία» της ομότιμης αξιολόγησης και μιας νέας τεχνοκρατικής ιεροσύνης «ειδικών», εμφανίζεται να κατέχει οριστικές απαντήσεις. Από την «αρχή» της Μεγάλης Έκρηξης (13,7 δισ. έτη) έως την δομή των ατόμων με υποθετικά κουάρκ μη άμεσα παρατηρήσιμα, τις θεμελιώδεις «δυνάμεις» ως αυτοτελείς οντότητες και τα αινιγματικά συστατικά «σκοτεινή ύλη/σκοτεινή ενέργεια» που υποτίθεται ότι συνιστούν το 95% της ύπαρξης.
Στο ίδιο πλαίσιο, επιβάλλονται «τυπικά μοντέλα» στην κοσμολογία της μακροφυσικής με έμφαση στην συμμόρφωση και όχι στην κατανόηση, παρά τις εσωτερικές τους αντιφάσεις. Το τυπικό μοντέλο της ατομικής φυσικής αναγορεύει σε αδιαμφισβήτητα δόγματα.
(1) την τυχαία στοχαστική συμπεριφορά των «δομικών λίθων» της ύλης και
(2) τον πλήρη αποχωρισμό τους από τον μακροσκοπικό τομέα, ο οποίος υποτίθεται ότι διέπεται από αυστηρό ντετερμινισμό.
Η σοβαρότερη παρενέργεια αυτής της στάσης είναι η τεχνητή αποκοπή των «αντικειμενικών» δυνάμεων του σύμπαντος —σε μικρο και μακροκλίμακα— από την υποτιθέμενα «υποκειμενική» σφαίρα της ανθρώπινης εσωτερικότητας. Έτσι, συναισθήματα και πάθη αντιμετωπίζονται ως παράλογες προσμείξεις που οφείλουν να εκκαθαριστούν από την διαδικασία της γνώσης.
Η ενδεδειγμένη απάντηση σε αυτή την εκτροπή -συγγενή με την κοινωνική ροπή αποδοχής ιατρικών αυταρχισμών, τεχνολογιών «σβησίματος» του ήλιου, σχεδίων πληθυσμιακής συρρίκνωσης ή άκριτων προγραμμάτων «αποκαρβονιοποίησης»- είναι η αναβίωση της πρακτικής της γνήσιας σκέψης. Της σκέψης που αφυπνίζει καθολικά, ανώτερα αισθήματα και αντλεί χαρά από την ανακάλυψη, το μοίρασμα, την διδασκαλία και την πράξη της αγάπης, αντί από την βραχυπρόθεσμη ικανοποίηση ηδονιστικών παρορμήσεων.
Η μέθοδος αυτή ενσαρκώθηκε στα καλύτερα δείγματα της Πυθαγόρειας παράδοσης. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζεται ο σύγχρονος υπέρμαχος Dr. Robert Moon (1911–1989), σε συνάφεια με τις επαναστατικές τομές του Ιωάννη Κέπλερ, του Πλάτωνα και του πυθαγορείου κινήματος, που ανακαθόρισαν την πορεία της δημιουργικής εξέλιξης της ανθρωπότητας. Παρακάτω εξετάζεται, επίσης, το έργο του Dr. Robert Bussard και της ομάδας SAFIRE, ως τμήμα ευρύτερης μεταρρύθμισης της κοσμολογίας και της κβαντικής φυσικής υπό το πρίσμα της υπόθεσης του «ηλεκτρικού σύμπαντος».
Το μοντέλο Moon του πυρήνα
Ο διακεκριμένος φυσικός Robert Moon (συνδεδεμένος με την εξέλιξη του κυκλοτρόνου και της μικροσκοπίας ακτίνων Χ) επαναπροσδιόρισε το πρόβλημα της δομής της ύλης με αφορμή το νεοανακαλυφθέν Φαινόμενο Κβαντικού Hall (Quantum Hall Effect, QHE), για το οποίο ο Klaus von Klitzing τιμήθηκε με Νόμπελ το 1984. Συνοπτικά, όταν σταθερό ρεύμα διαρρέει υπεραγώγιμο αγωγό υπό κάθετο μαγνητικό πεδίο, η εγκάρσια αντίσταση δεν αυξάνει ομαλά αλλά παραμένει σε διακριτά «πλατώ», μεταπηδώντας απότομα σε νέες τιμές· κβαντικά «σκαλοπάτια» που καθορίζονται από ακέραιους δείκτες σε συμφωνία με την σταθερά Planck.
Η παρατήρηση αυτή οδήγησε σε συστηματική διερεύνηση και άλλων φαινομένων «αρμονικής κβαντοποίησης» στην φύση — από τις συχνότητες Schumann και τις ερυθρές μετατοπίσεις έως τα φάσματα εκπομπής/απορρόφησης που χαρακτηρίζουν στοιχεία και ισότοπα. Το καίριο ερώτημα τέθηκε ως εξής, γιατί η ηλεκτρομαγνητική συμπεριφορά εμφανίζει τόσο έντονη διακριτότητα; Με γνώμονα την λογική των υψηλών συμμετριών, ο Moon διατύπωσε τη θέση ότι «αν ο χώρος κβαντίζεται, κβαντίζεται με τον υψηλότερο βαθμό συμμετρίας» και στράφηκε στην μεθοδολογία των πλατωνικών στερεών.
Με κλασική παιδεία στην γεωμετρία κατασκευών, αναγνωρίζεται στα πέντε στερεά του «Τίμαιου» μια καθολική αρχή για την φύση του ορίου και της αρμονίας σε κβαντισμένο χωροχρόνο, καθώς και -μεταφορικά- για την τάξη ενός «νοητικού αρχιτεκτονήματος». Το ερώτημα «γιατί μόνο πέντε κανονικά στερεά με ισόπλευρες όψεις, ίσες γωνίες και κορυφές επί περιγεγραμμένης (και εγγεγραμμένης) σφαίρας;» λειτουργεί ως αφετηρία.
Σε συνάφεια με το Mysterium Cosmographicum (1596) του Κέπλερ, προτείνεται η ακόλουθη ιδέα για την δομή του πυρήνα, εάν κάθε κορυφή στερεού αντιστοιχεί σε «θέση» στοιχείου στον περιοδικό πίνακα, ξεκινώντας από το υδρογόνο, τότε η ένθεση συγκεκριμένων στερεών παράγει φυσικές ακολουθίες:
Κύβος (8 κορυφές) → Οξυγόνο (8)
Οκτάεδρο (+6 = 14) → Πυρίτιο (14)
Εικοσάεδρο (+12 = 26) → Σίδηρος (26)
Δωδεκάεδρο (+20 = 46) → Παλλάδιο (46)
Σημειωτέον ότι οξυγόνο, πυρίτιο και σίδηρος αποτελούν τα τρία αφθονότερα στοιχεία του γήινου φλοιού και παρουσιάζουν ακρότατα σε ιδιότητες όπως συμπιεστότητα, σημεία τήξης, συντελεστές θερμικής διαστολής και παραμαγνητική συμπεριφορά. Η προτεινόμενη συσχέτιση δεν συνιστά αριθμητική σύμπτωση, αλλά αρχιτεκτονική υπόθεση. Οι πυρηνικές διατάξεις υπακούουν σε γεωμετρίες υψηλής συμμετρίας που ελαχιστοποιούν ενεργειακές συγκρούσεις (π.χ. το φράγμα Coulomb), διαμορφώνοντας «τροχιές χωρίς δύναμη» κατά αναλογία με τις ουράνιες διαμορφώσεις.
Μέχρι εδώ καλύπτεται το «μισό» του περιοδικού πίνακα. Για το υπόλοιπο, προτείνεται δεύτερο σύνολο ένθετων στερεών —ένα δεύτερο δωδεκάεδρο με εσωτερικό κύβο/οκτάεδρο— ώστε το σύνολο των κορυφών να ανέλθει σε 92, όσα και τα φυσικά στοιχεία. Καθώς οι κορυφές πληρούνται, αναδεικνύεται ο Μόλυβδος (82) ως όριο σταθερότητας· πέραν του 82, εμφανίζονται ραδιενεργές αστάθειες. Πέριξ του 87 απαιτούνται «αποσυνδέσεις» των δύο δωδεκαέδρων, ενώ ένα τελικό «σύγκλεισμα» κοντά στο 92 (Ουράνιο) αποδίδει την αυξανόμενη αστάθεια με γεωμετρική κομψότητα. Παρότι το μοντέλο δεν ολοκληρώθηκε πλήρως (ο Laurence Hecht προχώρησε σε περαιτέρω ενσωματώσεις, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του τετραέδρου και συνδέσεων με την ηλεκτροδυναμική Gauss–Ampère–Weber), η ερευνητική ατζέντα παραμένει ανοικτή. Το ζητούμενο είναι μια συνεκτική πυρηνική αρχιτεκτονική υψηλής συμμετρίας που να συνδιαλέγεται πειστικά με τα εμπειρικά δεδομένα της φασματοσκοπίας και της σταθερότητας.
Από τον Πλάτωνα στον Κέπλερ: όταν η αρμονία γίνεται νόμος
Στον «Τίμαιο», ο Πλάτων αποδίδει στα πέντε κανονικά στερεά τον ρόλο θεμελιωδών μορφών («στοιχείων») και εισάγει την «μουσική των σφαιρών». Οι διαιρέσεις της χορδής (1:2 οκτάβα, 2:3 πέμπτη, 3:4 τέταρτη κ.ο.κ.) λειτουργούν ως πρότυπο για την αστρονομία και την σφαιρική γεωμετρία. Η πρόταση δεν αποτελεί μυστικιστική αναλογία, αλλά μεθοδολογική αρχή. Οι συνήχησεις και οι αναλογίες αναζητούνται ως κώδικες του πραγματικού.
Σε αυτό το υπόβαθρο εδράζεται η κίνηση του Ιωάννη Κέπλερ, στον ορίζοντα της Πυθαγόρειας αναγέννησης (Πατσιόλι, Ντα Βίντσι, Ραφαήλ). Στο Mysterium Cosmographicum ένθεσε τα πέντε στερεά μεταξύ σφαιρικών κελυφών, διερευνώντας γιατί οι πλανήτες καταλαμβάνουν συγκεκριμένες αποστάσεις. Με τα υψηλής ακρίβειας δεδομένα του Τύχο Μπράχε, υπερέβη τον δογματικό «κύκλο» και διατύπωσε:
(α) ελλειπτικές τροχιές με τον Ήλιο σε εστία,
(β) τον νόμο των ίσων επιφανειών σε ίσους χρόνους και, στο Harmonices Mundi (1619), την μεγάλη σύνθεση: οι ακραίες ταχύτητες/αποστάσεις των πλανητών σχηματίζουν λόγους συνήχησης (1/2, 2/3, 3/4, 4/5, 5/6, 5/8, 3/5 κ.ά.).
Η ανωμαλία ανάμεσα σε Άρη και Δία -ένα «κενό» τάξης ~18/19— προεικονίζει, όπως αργότερα επιβεβαιώθηκε, την ζώνη των αστεροειδών. Από την ίδια αρμονική ανάγνωση αναδύεται ο τρίτος νόμος (T² ∝ a³), ο οποίος παραμένει θεμέλιο της σύγχρονης αστρονομίας.
Κρίσιμη -και συχνά παραγνωρισμένη- παραμένει η ηλεκτρομαγνητική διαίσθηση του Κέπλερ, γίνεται λόγος για «εκροή» του Ήλιου, κατ’ αναλογία προς μαγνητισμό και φως, όχι για αφηρημένη «δύναμη» βαρύτητας. Υπό αυτόν τον φακό, μικρόκοσμος (κβαντικές κλιμακώσεις), μεσοκόσμος (ύλη και ιδιότητες) και μακρόκοσμος (πλανητικές αρμονίες) αναγιγνώσκονται ενιαία: γεωμετρία + μουσική + πεδίο.
Η ανάγνωση του Κέπλερ από τον Moon επαναφέρει την «λογική της αρμονίας» στο εσωτερικό του ατόμου, δείχνοντας πώς οι ένθετες γεωμετρίες προσφέρουν ενοποιητική ερμηνεία για την περιοδικότητα, τις ανωμαλίες (λανθανίδες) και τα όρια σταθερότητας (Pb/82, U/92). Το εγχείρημα -παρά την πρόωρη διακοπή- γεφυρώνει πειραματικές διακριτότητες τύπου QHE, αστρονομικές αρμονίες (κεπλεριανό πρότυπο) και πυρηνική αρχιτεκτονική (πλατωνικά στερεά). Παράλληλα σύγχρονα ρεύματα, που επανεξετάζουν ηλεκτρικές/μαγνητικές αναγνώσεις της κοσμολογίας, συνηγορούν ότι η πλήρης σύνθεση παραμένει ανοικτό έργο των επόμενων γενεών.
Ποιες ανακαλύψεις καθίστανται ορατές όταν η έρευνα υπερβεί τα άψυχα «τυπικά μοντέλα» και επαναφέρει την συνεκτική αρμονία ως καθοδηγητική αρχή; Πώς ωριμάζουν οι επόμενες γενιές σε δημιουργική καρποφορία όταν η Πυθαγόρεια μέθοδος απελευθερώνεται από το κλουβί των νεκρών τύπων; Και ποια επιτεύγματα -στην Γη και πέρα από αυτήν- καθίστανται εφικτά όταν η αναπαραγωγή συνθηκών βιόσφαιρας συνδεθεί με νέες μορφές ενέργειας και με την ανεκμετάλλευτη δυναμική του ατόμου;
Το ολιγαρχικό πλαίσιο που συντηρεί άγνοια, διαίρεση και πολεμική σύγκρουση αντιβαίνει σε ανώτερους ηθικούς νόμους, τους οποίους λόγιοι από τον Πλάτωνα και τον Κέπλερ έως τον Moon αναγνώρισαν στον πυρήνα της δημιουργίας. Εύστοχη παραμένει η υπενθύμιση του Πλάτωνα για τον σκοπό ενός υγιούς νου: η όραση δόθηκε για να παρατηρούνται οι πορείες της νοημοσύνης στον ουρανό και να εφαρμόζονται στις συγγενείς πορείες της ανθρώπινης νόησης, ώστε —μετέχοντας στην φυσική αλήθεια της λογικής— να μιμούνται οι ανθρώπινες τροχιές τις αλάνθαστες πορείες του θείου και να ρυθμίζονται οι ιδιοτροπίες τους.
@Ion Maggos / 2024
