Ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να επιβιώσει δρα ατομικά και συλλογικά, ως άτομο και ως κοινωνία. Αυτό το κάνει χρησιμοποιώντας κυρίως τις προλήψεις, τα συναισθήματα και τα πάθη, όπου με νοητική επεξεργασία οδηγούν σε πράξεις. Ο άνθρωπος όμως ουσιαστικά διαμορφώνεται, από τις πρώτες αναπνοές του, μέσω των διανοητικών επιβολών που προσλαμβάνει από την οικογένεια και το περιβάλλον του. Ετσι διαμορφώνει τις έξεις, τις προκαταλήψεις, τις ιδεοληψίες και τις πίστεις του. Κατόπιν, εάν έχει την Τύχη, μπορεί να συναντήσει μια διαφορετική πρόταση ζωής που να είναι καλύτερη από την εξουσιαστική, όπου και δύναται, αν διαθέτει την απαιτούμενη ενέργεια και ισχυρή βούληση να την προτιμήσει. Ναι, μόνο η Τύχη, μπορεί να τον βγάλει από το τέλμα που τον έριξαν οι εξουσιαστές του. Το που θα σταθεί όταν κι αν, βγει από τον βούρκο των εξουσιαστικών ιερατείων, είναι και πάλι θέμα Τύχης και μόνον..
Για την βίωση της Επικούρειας φιλοσοφίας στην σύγχρονη τηλεοπτική εποχή της σαβούρας, απαιτείται μια βασική προϋπόθεση, η ΓΝΩΣΗ της Φιλοσοφίας του Επίκουρου. Μπορεί αυτό να φαίνεται αυτονόητο, όμως η καθημερινότητα αποδεικνύει το αντίθετο. Ο Επίκουρος, άνοα διαστρεβλώνεται από τα ήδη εμφυτευμένα μιμίδια του καθενός, προσλαμβάνεται διαστρεβλωμένος και προσαρμόζεται στις προσωπικές και σαφώς σε Μη Επικούρειες θέσεις. Είναι αυτές οι διαστρεβλωμένες αντιλήψεις που εφαρμόζονται τελικά στην βιωματική πράξη κι όχι οι Επικούρειες.
Οι διαστρεβλωμένες αυτές προσλήψεις έχουν ως στόχο την διαμόρφωση σε μαζικό επίπεδο, συγκεκριμένων αντιλήψεων που προπαγανδιστικά βασίζονται σε ψευδείς και σκοπίμως στρεβλωμένες Επικούρειες θέσεις. Οι αντιλήψεις αυτές, είτε προσπαθούν να προσελκύσουν σε συγκεκριμένους χώρους χρησιμοποιώντας την αίγλη του μεγάλου φιλόσοφου, είτε να απομακρύνουν μαζικά από την Επικούρεια φιλοσοφία. Έτσι, προκύπτει ο άθεος Επίκουρος κατά τους στωικούς δούλους του θεού τους χριστιανούς και μεταμοντέρνους σκλάβους ή ο Επίκουρος ο δήθεν πρωτομαρξιστής, ο αναρχικός κι ό,τι άλλο θέλουν τα άρρωστα μυαλά τους και οι βδελυρές σκοπιμότητες τους.
Στα πλαίσια της προπαγανδιστικής διαστρέβλωσης των Επικούρειων αρχών, παρατηρείται και η προσπάθεια καπηλείας της αίγλης των Μεγάλων Ελλήνων Φιλοσόφων. Αυτό το γεγονός συμβαίνει διότι η προσωπική άποψη του καθενός έχει βαρύνουσα σημασία για τους τρίτους εάν επικυρώνεται από κάποιο μεγάλο όνομα, “όπως είπε ο τάδε” και προσαρμόζουν τα λεγόμενα του τάδε, στις δικές τους ιδεοληψίες με πλάγια ή με ευθεία διαστρέβλωση για να επιβάλλουν τελικά τα δικά τους μιμίδια κι όχι την θέση του τάδε. Έτσι προκύπτει το γνωστό που διαβάζουμε συχνά “το είπε ο Επίκουρος” κι ας μην το έχει πει ποτέ. Ειδικά για τον Σωκράτη, που όντως δεν έγραψε και δεν είπε ουδέποτε τίποτε, διαβάζουμε ανοσιότητες. Αυτή η τακτική εφαρμόζεται καθημερινά σε οποιοδήποτε επίπεδο, είτε μέσω κοινωνικής συναναστροφής, είτε μέσω διαδικτύου, ειδικά δε, σε μεγαλεπήβολα επίπεδα προπαγανδιστικού επηρεασμού και χειραγώγησης των μαζών. Ετσι λοιπόν, ο Επίκουρος και η φιλοσοφία του ουδεμία σχέση έχουν με τα μαρξιστικά παραληρήματα ή με τις χριστιανικές αρλούμπες.
Παραδείγματα σύγχρονης διαστρέβλωσης της επικούρειας φιλοσοφίας αγγίζουν πολλές πτυχές. Βλέπουμε απόπειρες να αλλοιωθεί ο ορισμός της λέξης “ηδονή”, ακόμη και της “ευδαιμονίας”. Το ίδιο συμβαίνει για τις θέσεις του Επίκουρου για την πολιτική, τους Θεούς, τον λογισμό, την λιτότητα κλπ. Ο Επίκουρος όμως δεν είναι το άρμα για να φέρει ο άνοος, τις όποιες εγωπάθειες κουβαλάει. Ο Επίκουρος διατύπωσε με σαφήνεια το φιλοσοφικό του σύστημα ώστε να μην επιδέχεται αμφισβήτηση, σε τέτοιο βαθμό, ώστε αν παραποιήθεί ή διαστρεβλωθεί ή διαγραφεί μέρος του, επιφέρει την κατάρριψη όλου του φιλοσοφικού οικοδομήματος.
«Άφοβον ο Θεός» φωνάζει η Τετραφάρμακος (Φιλόδημος, «Προς Σοφιστάς», IV 7) και πετάει στα σκουπίδια το επαίσχυντο παραμυθάκι της θείας πρόνοιας.
Όπως είναι φυσικό, αυτό δεν εξυπηρετεί το εξουσιαστικό Ιερατείο και κάθε σαπρόφυτο της θρησκείας του χρήματος (παπαδαριό, πολιτικούς, φεουδάρχες, τραπεζίτες). Όλοι αυτοί χρησιμοποιούν παραμυθάκια σαν αυτό της θείας πρόνοιας, πείθοντας τον μαζάνθρωπο ότι αυτοί τον προστατεύουν, αρκεί να πιστεύει τις αρλούμπες τους. Βασίζονται στην αδυναμία του μαζάνθρωπου να είναι ατομική οντότητα που κρατάει ο ίδιος στα χέρια του την Ευθύνη της ζωής και την ευδαιμονία του και χρειάζεται τα δεκανίνια που του τα προσφέρουν, αλλά, δίνει αντάλλαγμα την ψυχή του.
Η Επικούρεια φιλοσοφία στην θέση αυτής της ψεύτικης θείας πρόνοιας, αντιπαρατάσσει τα πραγματικά Οφέλη που προσφέρει η φρόνηση και η απόκτηση φίλων. Ο φίλος είναι όφελος μας λέγει ο Φιλόσοφος. Φίλος, δεν είναι ούτε αυτός που επιδιώκει διαρκώς το όφελος από μία φιλία, ούτε εκείνος που ποτέ δεν συνδέει το όφελος με την φιλία. Κι αυτό γιατί ο ένας καπηλεύεται με αντάλλαγμα την φιλία και ο άλλος ξεκόβει κάθε ελπίδα για το μέλλον. Είναι προτιμότερο και πιο ηδονικό να κάνεις το καλό από το να δέχεσαι τις ευεργεσίες των άλλων. -Ούτε πρέπει να μας απασχολεί τι τρώμε και τι πίνουμε, αλλά με ποιους τρώμε και με ποιους πίνουμε.
Ο Έρικ Άντερσον στο έργο του “Ο Επίκουρος τον 21ο αιώνα”, αναφέρει “Οι αναθεωρήσεις είναι πάντα αναγκαίες, (sic) αλλά ως επί το πλείστον, η πρασαρμογή της Επικούρειας Φιλοσοφίας στον 21ο αιώνα είναι μια διαδικασία διευρεύνησης ή περιορισμού των αρχαίων απόψεων κι όχι ανατροπής τους”. Οι αναθεωρήσεις όμως πάντοτε σκοτώνουν το πρωτότυπο. Οι αρχές για βίωση (κι όχι επιβίωση) της Ηδονής και της Ελευθερίας του ανθρώπου, είναι αρχέγονα οι ίδιες, όπως ειπώθηκαν από τους Ελληνες Φιλοσόφους και κάθε προσπάθεια αναθεώρησης είναι διαστρέβλωση.
Η Παρατήρηση του Ολοφάνερου δείχνει ότι τα εξουσιαστικά Ιερατεία της “Mystery Babylon” δεν επιθυμούν να βιώνουν οι άνθρωποι Ηδονή κι Ευδαιμονία γιατί δεν θα ‘χουν τότε κανέναν “φόβο θεού” κι άρα οι ίδιοι καθίστανται άχρηστοι στην μιαρή Βαβέλ που έχουν κατασκευάσει για τον μαζάνθρωπο και τα παιδιά του.
Από τον 4ο αιώνα της επίσημης μέτρησης μέχρι τον 14ο δεν έγινε λόγος για τον Επίκουρο. Που θα πει δεν γινόταν ωφέλιμος λόγος για ελευθερία, για αφοβία, για λογική και ανθρωπισμό. Σήμερα γνωρίζουμε πως ο Επίκουρος αποδέχτηκε και γονιμοποίησε την σκέψη των Ιώνων Φιλοσόφων και των Σοφιστών. Επικεντρώθηκε στον άνθρωπο, όπως απαιτούσαν οι καιροί που έζησε, με τις διαμάχες των διαδόχων του Αλέξανδρου που αλώνιζαν την Ελλάδα κι έβαλαν ταφόπλακα στην Δημοκρατία. Σε όσες πόλεις του Μεσογειακού χώρου υπήρχαν στην αρχαιότητα Κήποι, (ο Διογένης ο Λαέρτιος μαρτυρά πως το πλήθος των Επικούρειων μετρούνταν με τις πόλεις) διατηρήθηκε όρθιο το φιλελεύθερο φρόνημα.
Από αυτό και μόνο, βέβαια η Επικούρεια Φιλοσοφία βρέθηκε απέναντι σε όλες τις άλλες σχολές. Ο Αντίοχος ο Ασκαλωνίτης, ακαδημεικός φιλόσοφος, δηλ. πλατωνικός, που έζησε ανάμεσα στον 2ο και 1ο π.κ.ε. έδωσε μια έκθεση της Ακαδημεικής, της Περιπατητικής και της Στωικής φιλοσοφίας που είχε σκοπό να δείξει, πως οι τρεις αυτές σχολές διαφωνούν σε ασήμαντα σημεία και στην διατύπωση μόνο παρά στην ουσία. Οι δε Χαλδαϊκοί χρησμοί που γράφτηκαν το 200 μ.κ.ε. και προτάσσουν μια μυστική θεωρία για απολύτρωση, στηρίζεται σ’ ένα ανακάτωμα νεοπυθαγορικών, πλατωνικών και στωικών δογμάτων (Οι πληροφορίες από Τσέλλερ – Νέστλε, Ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας).
Με την πάροδο του χρόνου οι ιδεαλιστικές φιλοσοφίες άρχισαν να συγκλίνουν έχοντας πάντοτε απέναντι τους Επικούρειους. Ετσι και γνωρίζουμε την ταυτότητα των επιτιθέμενων. Όλοι συναδελφωμένοι εναντίον ενός. Η αιτία είναι μια και μοναδική. Η Επικούρεια φιλοσοφία κηρύσσει την Αφοβία, την Ελευθερία, την Ηδονή, την Ευδαιμονία και την Αυτονόμηση του ανθρώπου. Οι άλλες σχολές στέκονται συνετές και συνεπείς στην υπηρέτηση των Ιερατικών εξουσιών.
Σύμφωνα με τις ανάγκες και τα συμφέροντα των Ιερατικών εξουσιών η Επικούρεια φιλοσοφία έπρεπε να κηρυχθεί εκποδών, ο κακός διάβολος. Όμως πως να πεις στο ποίμνιομ αγνοήστε τον Επίκουρο που σας δείχνει τον τρόπο να είστε Ευτυχισμάνοι κι Ελεύθεροι, να μην φοβάστε τον θεό και τον θάνατο, πως τα καλά κι αναγκαία θα τα έχετε εύκολα κι ό,τι σας βλάπτει είστε ικανοί να το ξεπερνάτε. Αν αντιμετώπιζαν με τέτοιο τρόπο τον Επίκουρο δεν θα έκαναν πολεμική αλλά διαφήμιση, αφού οι αρχές της προπαγάνδας τους είναι γνωστές και μια από τις βασικότερες είναι να υποσκάπτεις τον εχθρό από μέσα.
Ετσι η διαβολή στράφηκε στην περιφρόνηση του Επίκουρου προς την εξουσιαστική εκπαίδευση. Σας θέλει αγράμματους, λέγανε, επειδή ο ίδιος είναι απαίδευτος. Στον ωφελιμισμό και στην έννοια της επικούρειας ηδονής. Λέγανε πως ο Επίκουρος είναι οπαδός, του να φάμε και να πιούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμε και πως μέσα στον Κήπο γινόταν ακολασίες. Στην διδασκαλία για την φύση των θεών. Τον κατηγορούσαν για άθεο, βαριά κατηγορία εκείνη την εποχή. Στην αποχή του από τα πολιτικά πράγματα. Τον κατηγορούσαν, πως δε νοιάζεται για τις πόλεις και το λαό, παρά μόνο για τον εαυτούλη του.
Θα προσπαθήσουμε να ανασκευάσουμε τα κυριότερα από αυτά εξετάζοντας τις αντιρρήσεις μέσα και από την σημερινή προβληματική όχι μόνο την αρχαία.
Στην προσπάθειά μας θα κάνουμε έμμεσα χρήση του επικούρειου κανόνα, που αποτελεί την βάση της Επικούρειας φιλοσοφίας, και είναι στην πραγματικότητα η μέθοδος που σκέφτεται ο άνθρωπος όταν θέλει να προσεγγίσει την αλήθεια. Το ίδιο κι όταν θέλει να αποκαλύψει τις σκόπιμες στρεβλώσεις. http://epicuros.net/new/23_Apanthseis-sthn-antirrhtikh-pros-thn-epikoyreia-filosofia
Η κατανόηση της Επικούρειας Φιλοσοφίας μετουσιώνεται αλχημιστικά σε μέγιστη πράξη στα πλαίσια της βίωσης, στο μονοπάτι της Ηδονής κι Ευδαιμονίας. «Όσον αφορά στις άλλες ενασχολήσεις το αποτέλεσμα έρχεται μόλις ολοκληρωθούν αυτές, ενώ για την φιλοσοφία η Ευχαρίστηση είναι ταυτόχρονη με την Γνώση. Διότι δεν έρχεται μετά την μάθηση η απόλαυση αλλά συγχρόνως με την μάθηση υπάρχει και απόλαυση» Επίκουρου Προσφώνησις.
«Ει καλώς είρηται το λάθε βιώσας»
Ο Πλούταρχος στο «ει καλώς είρηται το λάθε βιώσας» κατηγορεί τους Επικούρειους πως απέφευγαν εκείνο που ο ίδιος έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Πλούταρχος υπήρξε προκουράτορας της Αχαΐας, επίτροπος της Ελλάδας, διορισμένος από τον αυτοκράτορα Τραϊανό και για 30 χρόνια ιερέας του Απόλλωνα στους Δελφούς υπεύθυνος για την ερμηνεία των χρησμών της Πυθίας. Ο Πλούταρχος μίλησε πολύ ενάντια στην Επικούρεια φιλοσοφία, αφού ήταν πλατωνικός. Η Ακαδημία εκπαίδευε τα στελέχη των ιερατείων. Ο Κήπος δεν εκπαίδευε στελέχη, αλλά ανθρώπους Ελεύθερους, Δυνατούς και Ηδονικά Ευτυχισμένους.
Η πιο αστεία πολεμική προς την Επικούρεια φιλοσοφία, εντοπίζεται στην έλλειψη κυβερνητικού σχεδιασμού, από τον Επίκουρο. Μα αυτό ακριβώς κάνει ΤΕΡΑΣΤΙΟ τον ΕΠΙΚΟΥΡΟ. Δεν παρέδωσε κανέναν απολύτως μηχανισμό κοινωνικής δομής που να επιβάλλεται δια της εξουσίας και των δυνάμεων καταστολής και βίας της, και πως θα μπορούσε άραγε; Δεν αφιέρωσε κανένα μοντέλο κοινωνικών τάξεων. Κι ενώ από την μία η Ακαδημία σχεδίαζε τα μοντέλα της φεουδαρχίας, κι ετοίμαζε τους ηγεμόνες, από κοντά και οι Στωικοί, για το αναγκαίο συμπλήρωμα, φρόντιζαν να ετοιμάζουν δούλους, υπηκόους (=υπακοή, ταπεινότητα, δουλεία). “Έτσι είναι τα πράγματα, σοφά καμωμένα σύμφωνα με τον Λόγο και μην τα πειράζετε γιατί θα χαλάσει η παγκόσμια ισορροπία”. LOL Μια φιλοσοφία όχι απλό βούτυρο, αλλά χαβιάρι, στο ψωμί των Αυτοκρατόρων και των κάθε λογής Ιερατείων της “Mystery Babylon” που διαιωνίζεται μέχρι σήμερα.
Τα συστήματα που δομήθηκαν μετά τον διαφωτισμό πάνω σ’ αυτή την συνταγή δομήθηκαν, αντικαθιστούσαν με ευχέρεια την φυσική αρμονία του Λόγου, άλλοτε με την “σοφία του θεού” των μιαρών φυλών, άλλοτε με τους κανόνες της εξουσίας, της οικονομικής ανάγκης, του χρήματος, αλλά πάντοτε και μόνο, με την όποια “αλήθεια” βόλευε τα Ιερατεία.
Η παρακταθήκη της Επικούρειας φιλοσοφίας απαντά στην ανθρώπινη ανάγκη να επικοινωνεί ο Ελεύθερος άνθρωπος την Ηδονή, την Χαρά, τον Ενθουσιασμό, την ΖΩΝΤΑΝΗ ΖΩΗ κι όχι την συστράτευση κάτω από την σημαία των βδελυρών Ιερατείων. Εδωνά βρίσκει εφαρμογή το … χαρά που την μοιράζεσαι είναι χαρά διπλή.
Ο Επίκουρος ξεκαθάρισε γρήγορα την θέση του απέναντι στους πολλούς. Δεν εκτιμούσε ιδιαίτερα, και πολύ ορθά, την «κοινή γνώμη», δεν φιλοσόφησε αποβλέποντας να αρέσει στον μαζάνθρωπο αλλά να βοηθήσει τον άνθρωπο να δραπετεύσει από την μάζα. Η Επικούρεια φιλοσοφία μας παραδίδει το ψυχογράφημα της εξουσίας στο «ουκ έστιν άφοβον είναι φοβερόν φαινόμενον». Δεν είναι δυνατόν να μην φοβάται αυτός που προκαλεί φόβο. Και στην 7η Κύρια Δόξα: «Ορισμένοι άνθρωποι θέλησαν να γίνουν ένδοξοι και διάσημοι, νομίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα προστατευτούν από τους άλλους ανθρώπους. Έτσι, αν η ζωή τους έγινε ασφαλής, απέκτησαν το αγαθό της φύσης- αν όμως δεν έγινε ασφαλής, τότε δεν κατέχουν αυτό που, σύμφωνα με την ανθρώπινη φύση, από την αρχή επιθύμησαν» Κατά την Επικούρεια φιλοσοφία οποιαδήποτε πολιτική συνταγή σύμφωνη με τις απαιτήσεις ενός διαλόγου, μεταξύ εξουσίας και υπηκόων, σκοντάφτει πάνω στα αγαθά της ελευθερίας, της αφοβίας, της τόλμης, της αποφυγής των ταραχών, του μη βλάπτειν αλλήλους και της Δ Υ Ν Α Μ Η Σ.
Ο Επίκουρος μέσα από την περιγραφή της δίκαιης κοινωνίας, που δομείται στην σύμβαση του μη βλάπτειν αλλήλους μηδέ βλάπτεσθαι, τον ύμνο του αθάνατου αγαθού της φιλίας και την παρεγκλιτική διέξοδο του λάθε βιώσας φανέρωσε την προτίμησή του στην ΔΥΜΑΝΗ ΤΗΣ ΖΩΝΤΑΝΗΣ ΖΩΗΣ. Οι Κήποι υπήρξαν τέτοιες κοιτίδες.
Άλλωστε, μέχρι εκείνη την εποχή, δεν είχαν γνωρίσει άλλη μορφή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Έτσι όσοι μέμφονται την Επικούρεια φιλοσοφία που δεν μας έδωσε τις πολιτικές συνταγές που περίμεναν, ας αναρωτηθούν: Πόθεν ορμάται ο αιτών; Ως επίδοξος εξουσιαστής; Ως πειθήνιος υπήκοος; Ως φιλήσυχος θιασώτης του τηλεοπτικού πολιτισμού;
Το σώμα της Επικούρειας φιλοσοφίας μας επιτρέπει κι εδώ να συμπεράνουμε, πως μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων με γνώση και σεβασμό στην ανθρώπινη φύση, θα βιώσουν τα καλά, τα ωφέλιμα και τα ηδονικά. Η Επικούρεια Φιλοσοφία είναι το πολιτικό εργαλείο του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΝΘΡΩΠΟΥ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ.
@Ηώ Αναγνώστου / 2022
