Φαίνεται να αναπτύσσεται ένα μοτίβο που ο μέσος εργαζόμενος του 9 – 5 μπορεί να μην καταλαβαίνει πραγματικά ή να μην έχει χρόνο να δει – αλλά συμβαίνει μπροστά στα μάτια του. Αυτό το μοτίβο εκτυλίσσεται μεταξύ πλουσίων και φτωχών ανθρώπων και όπου και οι δύο βλέπουν την αξία (οι πρώτοι είναι λίγο καλύτεροι από τους δεύτερους στην απονομή αξίας).
Τι Κάνουν οι Πλούσιοι;
Οι πλούσιοι βλέπουν τον κόσμο όχι μέσα από το φακό της στιγμιαίας ευημερίας, αλλά ως ένα περίπλοκο σύνολο από συμβιβασμούς και πιθανότητες. Σκοπός τους είναι να σταθμίσουν τι έχει πραγματική αξία για τους ίδιους σε βάθος χρόνου.
Παρά τις αυξανόμενες φορολογικές πιέσεις στην Δύση, είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν μέρος του εισοδήματος και των «πολυτελειών» τους προκειμένου να διατηρήσουν μια ποιότητα ζωής που για πολλούς θεωρούνταν αυτονόητη μέχρι πριν πέντε χρόνια. Αυτό σημαίνει: πρόσβαση σε βασικές υποδομές όπως το ρεύμα και το διαδίκτυο, επαρκής θέρμανση, ποιοτικό και καθαρό φαγητό (χωρίς ορμόνες, συντηρητικά ή φυτοφάρμακα), καθαριότητα στους δημόσιους χώρους, αίσθημα ασφάλειας (ειδικά για τα παιδιά τους) και μια στοιχειώδης πολιτισμική ταύτιση με το περιβάλλον τους.
Αυτός ο επαναπροσδιορισμός των προτεραιοτήτων μπορεί να μεταφράζεται σε μείωση του εισοδήματος κατά 40%, 50%, ακόμη και 60% σε σχέση με ό,τι είχαν συνηθίσει. Μπορεί να σημαίνει πως για κάποια χρόνια δεν θα εργαστούν καθόλου — είτε λόγω γλωσσικών φραγμών είτε εξαιτίας της αδυναμίας να στηθούν νέες δομές στην καινούργια τους βάση. Έτσι, στηρίζονται στις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους απλώς για να «περάσουν».
Γιατί το κάνουν; Διότι, όσο εύρωστο κι αν είναι το χαρτοφυλάκιό σου, όσο επιτυχημένη κι αν είναι η επιχείρησή σου, αν ο κόσμος γύρω σου βρίσκεται σε πλήρη αποσύνθεση — ποιο είναι τελικά το νόημα;
Δημιουργώντας Παράλληλα Συστήματα: Η Νέα Στρατηγική των Πλουσίων
Πέρα από την διατήρηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, οι πλούσιοι επιδιώκουν πλέον κάτι πιο ριζικό: την οικοδόμηση των δικών τους παράλληλων συστημάτων αξίας. Πρόκειται για συστήματα αυτάρκειας και επιβίωσης, σχεδιασμένα έτσι ώστε να μειώσουν την εξάρτηση από το επισφαλές και συχνά απορρυθμισμένο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα που τους περιβάλλει.
Μελετούν, σχεδιάζουν και επενδύουν στρατηγικά προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές: φάρμακα, καθαρό κρέας, ψυχαγωγία, μεταφορικά μέσα, εναλλακτικά νομίσματα και μέσα πληρωμής. Το κεφάλαιο που διαθέτουν σήμερα — όσο ακόμη διατηρεί αγοραστική δύναμη — το χρησιμοποιούν προνοητικά, για να χτίσουν ένα ανθεκτικό, αυτόνομο δίκτυο ζωής.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από αυτούς στρέφονται μαζικά στην αγορά γεωργικής γης. Και το κάνουν απευθείας, με το χέρι, όχι μέσω εταιρειών ή επενδυτικών ταμείων. Επιδιώκουν να δημιουργήσουν τοπικά, προσωπικά αγροκτήματα, πηγές καθαρής τροφής και ελεγχόμενης παραγωγής.
Και πάλι, αυτή η στρατηγική συνοδεύεται από συμβιβασμούς: μείωση εισοδήματος, περιορισμό μπόνους, απώλεια «κοινωνικού στάτους». Αλλά τίποτε από αυτά δεν έχει σημασία όταν τίθεται το θεμελιώδες ερώτημα:
Ποια είναι η αξία των «επιπλέον» 5 εκατομμυρίων δολαρίων, αν σου απαγορεύεται να ζήσεις ως ελεύθερος άνθρωπος; Η αλήθεια είναι απλή, και την κατανοούν πρώτοι απ’ όλους όσοι κατέχουν πλούτο, “Η ελευθερία δεν έχει τιμή. Και δεν ανταλλάσσεται με τίποτα.”
Τι Κάνουν οι Φτωχοί;
Οι φτωχοί — όχι απαραίτητα με την έννοια της έλλειψης χρημάτων, αλλά εκείνοι που λειτουργούν με νοοτροπία έλλειψης — υιοθετούν μια στενόμυαλη, σχεδόν σήραγγικη αντίληψη της ζωής. Τοποθετούν το χρήμα στο επίκεντρο του σύμπαντός τους, αποδίδοντάς του απόλυτη αξία. Κυνηγούν το «περισσότερο» με κάθε κόστος: περισσότερο εισόδημα, περισσότερες ώρες δουλειάς, περισσότερη «αναγνώριση». Κι όλα αυτά εις βάρος της ποιότητας ζωής, της ελευθερίας και —τελικά— της ψυχικής τους υγείας.
Με μια αφέλεια σχεδόν τραγική, ρίχνονται ορμητικά μέσα σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και περισσότερο δυστοπικός, αποτυγχάνοντας να αναρωτηθούν: Ποιο είναι το πραγματικό νόημα του χρήματος όταν όλα γύρω σου καταρρέουν;
Αγνοούν πως ο πληθωρισμός, η γραφειοκρατία, η απορύθμιση και οι κοινωνικές μεταλλάξεις ακυρώνουν μέρα με την μέρα την δύναμη του ίδιου του νομίσματος που λατρεύουν. Για χάρη αυτού του «κυνηγιού», συχνά θυσιάζουν τις πιο ουσιώδεις πτυχές της ζωής, όπως την επαφή με τον σύντροφο, την σύνδεση με την οικογένεια, την φιλία, την χαρά, την ησυχία. Παραμελούν τα χόμπι τους, καταπνίγουν τα ταλέντα τους και σπρώχνουν την ελπίδα κάτω από το χαλί του “πρέπει”.
Κι όλα αυτά για μια θέση στην κορυφή ενός βουνού που δεν υπάρχει — ή που αν υπάρχει, δεν θα τους προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια στιγμή εξάντλησης και μοναξιάς. Ακόμη και όσοι «πετύχουν», ανακαλύπτουν πως ζουν μέσα σε πόλεις-φυλακές των 15 λεπτών. Με ταξίδια απαγορευμένα, με κρέας περιορισμένο ή απαγορευμένο, με φαρμακευτική ελευθερία ανύπαρκτη και ενημέρωση μόνο από κρατικά φίλτρα.
Ποια ακριβώς όμως είναι η “υποτιθέμενη” ανταμοιβή;
Εκείνοι που συνεχίζουν να ζουν με αυτόν τον τρόπο, δεν αναζητούν την ελευθερία, αλλά τον απόλυτο συγχρονισμό με το σύστημα… Ποιος έχει τους περισσότερους followers, ποιος θα αγοράσει πρώτος την νέα συσκευή, πΠοιος θα κατεβάσει την νέα εφαρμογή της μαζικής επιτήρησης. Δηλαδή μια ζωή τεχνοκεντρική, αποσυνδεδεμένη, χωρίς ρίζες και χωρίς επιλογές. Συνδεδεμένοι μόνο με το εικονικό cloud και το κρατικά ελεγχόμενο ηλεκτρικό δίκτυο. Χωρίς καμία εναλλακτική. Χωρίς κανένα παράλληλο σύστημα. Μόνο απόλυτη εξάρτηση από το ίδιο μηχανισμό που τους αλέθει.
Ποια είναι Λοιπόν η Καλύτερη Επιλογή;
Η καλύτερη στρατηγική δεν είναι να κυνηγάς τον πλούτο, αλλά να προστατεύεις τις ελευθερίες σου. Να βρίσκεσαι πάντα σε μια θέση όπου έχεις επιλογές — ακόμα κι αν δεν τις χρησιμοποιήσεις ποτέ. Είναι απείρως προτιμότερο να έχεις ανοιχτές πόρτες που μπορείς να επιλέξεις να μη διαβείς, παρά να ζεις σε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει ούτε μία έξοδος κινδύνου.
Η ελευθερία δεν μετριέται σε λογαριασμούς. Μετριέται στην ικανότητά σου να καλύψεις βασικές ανάγκες — χωρίς μεσολαβητές.
- Να μην εξαρτάσαι από τρίτους για τα τρόφιμά σου
- Ούτε για την μετακίνησή σου
- Ούτε για την πρόσβαση στην πληροφορία
- Ούτε για την ιατρική σου φροντίδα
- Ούτε για την ίδια σου την φωνή
Εδώ βρίσκεται η πραγματική αξία που δημιουργούν όσοι έχουν όραμα — είτε είναι πλούσιοι είτε όχι. Οι ευφυείς πλούσιοι το έχουν ήδη καταλάβει και σταματούν να επενδύουν σε φανταχτερά gadgets. Στρέφονται στην δημιουργία βιώσιμων μικρόκοσμων ελευθερίας, όπως η γη, τα δίκτυα, τα εναλλακτικά νομίσματα, τα συστήματα πληροφορίας και η ανεξαρτησία.
Ο κόσμος δεν είναι πια σταθερός. Τα πολιτικά ρίσκα δεν είναι θεωρητικά, αλλά παρόντα και επιθετικά. Φόροι, λογοκρισία, νέες μορφές εξαναγκασμού, αβεβαιότητα. Γι’ αυτό και η εποχή της διακριτικής κατανάλωσης —για ευχαρίστηση— φτάνει στο τέλος της. Η αγορά άλλωστε θα το δείξει πρώτη. Τα βασικά αγαθά θα ξεπεράσουν την τεχνολογία. Η αυτάρκεια θα ξεπεράσει την πολυτέλεια. Η ανεξαρτησία θα γίνει το πιο πολύτιμο νόμισμα.
Ο Έλεγχος ως Νέα Κανονικότητα
Ζούμε σε μια εποχή όπου το απόλυτο ζητούμενο είναι ο έλεγχος – όχι μόνο του κεφαλαίου μας ή των μετακινήσεών μας, αλλά ολόκληρης της ύπαρξής μας. Ελέγχουν τις σκέψεις μας, την επικοινωνία μας, την υγεία μας, την πρόσβασή μας στην γνώση και την δυνατότητά μας να επιλέγουμε. Ο δυτικός κόσμος μετατρέπεται σταδιακά σε ένα ψηφιακό φρούριο υπερ-επιτήρησης, όπου η έννοια της ελευθερίας επαναπροσδιορίζεται όχι ως αυτονόητο δικαίωμα, αλλά ως υπό όρους παραχώρηση.
Η υπερχρέωση των κρατών έχει λειτουργήσει ως καταλύτης αυτής της μετάβασης. Όταν τα χρέη δεν μπορούν πλέον να αποπληρωθούν, η μόνη πολιτική διέξοδος για τις κυβερνήσεις είναι να γίνουν αυταρχικές. Δεν το κάνουν για να λύσουν το πρόβλημα, αλλά για να το αναβάλλουν, να παρατείνουν το ψέμα λίγο ακόμη. Έτσι, η αυστηροποίηση των μηχανισμών ελέγχου δεν είναι ένδειξη δύναμης, αλλά αδυναμίας που καλύπτεται με τεχνοκρατική επιβολή.
Πίσω από το προσωπείο της “προόδου”, της “καινοτομίας” και της “συλλογικής ευημερίας”, αναδύεται μια μορφή κολεκτιβιστικής διοίκησης που τρέφεται παρασιτικά από την κοινωνία. Σε αυτήν την νέα τάξη πραγμάτων, οι ατομικότητες δεν έχουν αξία. Υπάρχει μόνο η “ομάδα”, το κόμμα, η ιδεολογία, το δίκτυο επιρροής. Οι διαφωνίες δεν επιτρέπονται, οι εναλλακτικές επιλογές θεωρούνται απειλές, και η ανεξαρτησία αντιμετωπίζεται ως ιδιοτροπία ή ακόμα και ως επικίνδυνη παρέκκλιση.
Η μεγαλύτερη επιτυχία αυτών των δομών εξουσίας δεν είναι η ωμή καταστολή, αλλά το γεγονός ότι έχουν κάνει το να ανήκει κανείς κάπου αλλού – σε μια άλλη ιδέα, ένα άλλο σύστημα αξιών, μια άλλη ερμηνεία της ζωής – σχεδόν αδύνατο. Η εναλλακτική σκέψη γελοιοποιείται, η διαφοροποίηση αποκλείεται, και κάθε μορφή ελευθερίας τίθεται υπό επιτήρηση.
Σήμερα, τόσο οι φτωχοί όσο και οι πλούσιοι καλούνται να πάρουν θέση. Όλοι αντιλαμβάνονται, ο καθένας με τον τρόπο του, την έντονη έκκληση για προσαρμογή. Όμως η προσαρμογή αυτή δεν ισοδυναμεί με επιβίωση, αλλά με αποδοχή της υποταγής. Η πραγματική πρόκληση είναι η διατήρηση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας σε έναν κόσμο που φαίνεται να κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν υπάρχει πρόβλημα. Το ερώτημα είναι: θα προσαρμοστείς ή θα αντισταθείς;
@OWL / 2025
