Η παγκόσμια διατροφή επηρεάζει την κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με ερευνητές η υγιεινή διατροφή και η μείωση των αποβλήτων των τροφίμων είναι μέρος ενός συνδυασμού λύσεων που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια και να αποφευχθούν επικίνδυνες κλιματικές αλλαγές. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στις 31 Αυγούστου 2015 στο περιοδικό Nature Climate Change, και τονίζει ότι, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις, η παραγωγή τροφίμων θα ξεπεράσει τους παγκόσμιους στόχους για το σύνολο των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) το 2050.
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν πως όλοι πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά τα τρόφιμα που επιλέγουμε και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους. Η στροφή προς την υγιεινή διατροφή σε όλο τον κόσμο είναι μόνο η αρχή των δράσεων που πρέπει να ληφθούν για την αποφυγή της επικίνδυνης αλλαγής του κλίματος και για την εξασφάλιση επάρκειας φαγητού παγκοσμίως.
Καθώς οι πληθυσμοί αυξάνονται και ο κόσμος στρέφεται στο κρέας η αύξηση της γεωργικής παραγωγής δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην αναμενόμενη ζήτηση τροφίμων, καθιστώντας αδήριτη ανάγκη να προσαρτηθεί και άλλη γη.
Οι ερευνητές προειδοποιούν και υπογραμμίζουν ότι η αποψίλωση των δασών θα αυξήσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ η αύξηση της κτηνοτροφικής παραγωγής θα αυξήσει τα επίπεδα του μεθανίου. Υποστηρίζουν ότι οι τρέχουσες τάσεις της ζήτησης τροφίμων πρέπει να αλλάξουν μέσω της μείωσης των αποβλήτων και της ενθάρρυνσης μιας ισορροπημένης διατροφής.
Πιο ειδικά, αν αυξηθεί η καλλιεργήσιμη γη μέχρι το 2050 θα επεκταθεί κατά 42%, ενώ η χρήση λιπασμάτων θα αυξηθεί απότομα κατά 45% σε σχέση με τα επίπεδα του 2009. Μάλιστα, ένα μέρος από τα παρθένα τροπικά δάση του κόσμου θα εξαφανιστούν τα επόμενα 35 χρόνια. Παράλληλα, η μελέτη δείχνει ότι η αύξηση της αποψίλωσης των δασών, η χρήση λιπασμάτων και κτηνοτροφικών εκπομπών μεθανίου είναι πιθανό να προκαλέσουν αέρια θερμοκηπίου από την παραγωγή τροφίμων.
Οι συγγραφείς της μελέτης γράφουν ότι η μείωση κατά το ήμισυ της ποσότητας των αποβλήτων τροφίμων και η διαχείριση της ζήτησης των επιβλαβών για το περιβάλλον προϊόντων διατροφής πρέπει να είναι ο βασικός στόχος που, αν επιτευχθεί, θα μπορούσε να μετριάσει μερικά από τα αέρια του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Είναι επιτακτική ανάγκη να αναζητήσουμε τρόπους για την επίτευξη της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας, χωρίς επέκταση των καλλιεργειών και των βοσκότοπων.
Σενάριο 1. Ένα σενάριο που διερευνάται από την ομάδα από την πλευρά της προσφοράς είναι το κλείσιμο της «κενής απόδοσης». Υπάρχουν κενά μεταξύ των αποδόσεων των καλλιεργειών και των πραγματικών μέσων αποδόσεων σε όλο τον κόσμο. Οι ερευνητές λένε ότι το κλείσιμο των χασμάτων αυτών μέσω βιώσιμης εντατικοποίησης της γεωργίας θα πρέπει να επιδιωχθεί ενεργά.
Αλλά ακόμα και με το κλείσιμο της κενής απόδοσης, η προβλεπόμενη ζήτηση τροφίμων θα εξακολουθεί να απαιτεί επιπλέον γη με αποτέλεσμα να παραμένει ο κίνδυνος από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Επισημαίνεται ότι οι υψηλότερες αποδόσεις θα απαιτήσουν επίσης μεγαλύτερη χρήση ορυκτών λιπασμάτων και αύξηση της ζήτησης νερού για άρδευση.
Σενάριο 2. Τα απορρίμματα τροφίμων, ένα άλλο σενάριο που αναλύθηκε από την ομάδα, εμφανίζονται σε όλα τα στάδια της τροφικής αλυσίδας. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η κακή αποθήκευση και η μεταφορά προκαλεί απόβλητα, ενώ στον δυτικό κόσμο, η κατανάλωση χαρακτηρίζεται από σπατάλη.
«Οι δυτικού τύπου δίαιτες χαρακτηρίζονται όλο και περισσότερο από την υπερβολική κατανάλωση τροφής, μεταξύ των οποίων είναι το κρέας και τα γαλακτοκομικά, προϊόντα υψηλής έντασης εκπομπών. Δοκιμάσαμε ένα σενάριο όπου όλες οι χώρες έχουν αναλάβει να επιτύχουν μια μέση ισορροπημένη διατροφή. Χωρίς υπερβολική κατανάλωση σακχάρων, λιπών και κρέατος. Αυτό μείωσε σημαντικά τις πιέσεις στο περιβάλλον» δήλωσε η ομάδα.
Η «μέση» ισορροπημένη διατροφή που χρησιμοποιήθηκε στην μελέτη είναι ένας σχετικά εφικτός στόχος για τους περισσότερους. Για παράδειγμα, 85g κόκκινο κρέατος και πέντε αυγά ανά εβδομάδα, καθώς και μιά μερίδα πουλερικών. «Η παραπάνω πρόταση είναι ένα επιχείρημα για την κατανάλωση κρέατος σε λογικές ποσότητες ως μέρος της υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής» είπε ο καθηγητής Keith Richards. «Η διαχείριση της ζήτησης, για παράδειγμα, με έμφαση στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, θα επιφέρει διπλά οφέλη, όπως την διατήρηση υγιών πληθυσμών, και την μείωση σημαντικών πιέσεων στο περιβάλλον.»
Η φωνή των Διατροφικών Διαταραχών
Η αξία που δίνεται στην τελειότητα και η πρόταση ότι όλα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ατόμου, είναι ιδέες οι οποίες σίγουρα αντανακλούν την σύγχρονη δυτική κουλτούρα. Το ιδεώδες του ελέγχου έχει παρεισφρήσει σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής μας. Καλούμαστε να ελέγχουμε τα έντονα συναισθήματα μας, να ελέγχουμε το γήρας μας ή να ελέγχουμε την επιτυχία μας, καθώς εμείς αποκλειστικά θεωρούμαστε υπεύθυνοι για αυτήν.
Δυστυχώς όλες οι παραπάνω επιταγές ελέγχου έχουν συνδεθεί με την κατασκευασμένη αναγκαιότητα να είμαστε λεπτοί. Κάπως έτσι λοιπόν η διατροφική διαταραχή αποκτά μορφή. Παρουσιάζεται ως ένας φαινομενικά ασφαλής τρόπος να διαμορφώσουμε μια ύπαρξη τέλεια και απαλλαγμένη από κάθε είδους ψυχικό πόνο. Απλά γίνε λεπτή, σου λέει. Απλά μην τρως. Απλά πάψε να νιώθεις.
Επομένως, το βίωμα των ανθρώπων που ταλαιπωρούνται από διατροφικές διαταραχές, επηρεάζεται από την σύγχρονη δυτική αντίληψη που συνδέει την ομορφιά με το λεπτό σώμα, από την αξία που δίνεται στην αυτοπειθαρχία, καθώς βέβαια και από την προσωπική ιστορία του καθενός.
Η φωνή της ανορεξίας και της βουλιμίας είναι άμεσα αναγνωρίσιμες, καθώς τείνουν να ακούγονται το ίδιο σε όλα τα θύματά τους. Από την στιγμή που θα σε παραπλανήσουν και θα πιαστείς στα δίχτυα τους είναι δύσκολο να ξεφύγεις. Μπορεί να αισθανθείς παγιδευμένος, ότι οφείλεις να ακολουθείς τους κανόνες που σου προστάζουν και δυστυχώς αν τους υπηρετήσεις αδιαμαρτύρητα, στην περίπτωση της ανορεξίας τουλάχιστον, ενδέχεται να σε φτάσουν στο δικό σου τέλος.
Αλλά ας σταθούμε λίγο στο ερώτημα: Πώς καταφέρνουν οι διατροφικές διαταραχές και αποπλανούν τα θύματά τους;
Υπόσχονται στους νέους και κυρίως στα κορίτσια, πως αν απλά ακολουθήσουν τους κανόνες, θα γίνουν τέλειες, θα αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο της ζωής τους, τον πλήρη έλεγχο των συναισθημάτων τους, δεν θα υπάρχει τίποτα ικανό να τους φοβίσει, ή να τους πληγώσει, θα αποκτήσουν ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Ακούγεται πράγματι, μια πολύ δελεαστική συμφωνία για κορίτσια που αισθάνονται ευάλωτα, μοναχικά, με υψηλούς στόχους, ή για εκείνα τα κορίτσια που έχουν υποφέρει από κάποιου είδους τραυματικό γεγονός ή κακοποιητική συμπεριφορά και αποζητούν ένα εισιτήριο εξόδου από όλα τα σύνοδα αρνητικά συναισθήματα.
Συχνά οι διατροφικές διαταραχές, παγιδεύουν τα κορίτσια όταν διανύουν μια μεταβατική περίοδο στην ζωή τους. Αυτό συμβαίνει όταν, καθώς μεγαλώνουν, προσπαθούν να αναγνωρίσουν τις δικές τους προτιμήσεις στην ζωή και παράλληλα να συμβιβαστούν με τον κυρίαρχο Λόγο της κοινωνίας, τις προσδοκίες και τις αντιφατικές αξίες που προωθούνται.
Το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο, τα κυρίαρχα κοινωνικά μηνύματα και ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την γλώσσα, διαμορφώνουν την αντίληψή μας για τα πράγματα, συμβάλλουν στην κατανόησή μας για το τί είναι καλό ή κακό και θέτουν το πρότυπο για μια καθολική αλήθεια.
Με λίγα λόγια αν ο κυρίαρχος Λόγος διαμηνύει ότι οι γυναίκες είναι αποτυχημένες εφόσον δεν πληρούν τα ισχυρά πρότυπα ομορφιάς ή έχουν πιο «γεμάτα» σώματα, τότε τα κορίτσια ενδέχεται να εσωτερικεύσουν αυτό το μήνυμα και να αναπροσδιοριστούν ως αποτυχημένες, εφόσον αισθανθούν ότι τα σώματά τους δεν ικανοποιούν το πρότυπο που τέθηκε από την εξουσία του κυρίαρχου Λόγου.
Κατά τον ίδιο τρόπο, οι δυνάμεις εξουσίας μπορεί να οδηγήσουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μια διατροφική διαταραχή να εσωτερικεύσουν αυτού του είδους τα προβλήματα ως μέρος της προσωπικής τους ταυτότητας. Σε αυτά τα πλαίσια κοινωνικού ελέγχου, οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να λειτουργήσουν ως ένα μέσο να προσδιορίσει ο άνθρωπος την αυτοαξια του. Η εφαρμογή των πρακτικών που επιβάλλουν οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να ερμηνευθούν από τον άνθρωπο που δοκιμάζεται, ως το μόνο πράγμα στο οποίο είναι καλός.
Εφόσον καταφέρνει να χάνει βάρος μπορεί να βλέπει τον εαυτό του ως επιτυχημένο ή ως έχων αυτοπειθαρχία. Αντιθέτως, εάν δεν τα καταφέρνει αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό ως μια επιβεβαίωση της χαμηλής αξίας της ταυτότητάς του στο σύνολο.
Ομοίως, το κυρίαρχο μήνυμα μπορεί να είναι ότι οι γυναίκες οφείλουν να φροντίζουν πρωτίστως τους άλλους και όχι να θέτουν σε προτεραιότητα τον εαυτό τους. Συνεπώς αν μια γυναίκα επιλέξει την αυτοφροντίδα, αυτό μπορεί να την φέρει σε σύγκρουση με το κατεστημένο τρόπο αντίληψης και να την οδηγήσει σε αρνητικά συναισθήματα για την ταυτότητά της.
Πράγματι λοιπόν, η δυτική κουλτούρα διαδίδει τις αξίες της αυτοπειθαρχίας και του ατομικισμού. Επομένως, οι γυναίκες, ενδέχεται να επιδιώκουν τον αυτοέλεγχο και την ανεξαρτησία (μέσω των πρακτικών της διατροφικής διαταραχής), ενώ όταν αποστασιοποιούνται από αυτές τις συνήθειες, να αισθάνονται ελλιπείς με βάση τα κοινωνικά πρότυπα, τις προσδοκίες και τις νόρμες.
Τι θα μπορούσαν να κάνουν γονείς και φίλοι προκειμένου να βοηθήσουν τους νέους ανθρώπους να προσπεράσουν τις φωνές της ανορεξίας ή της βουλιμίας; Θα πρότεινα να μιλήσουν μια διαφορετική γλώσσα από αυτήν που χρησιμοποιούν οι διατροφικές διαταραχές. Ας καλωσορίσουμε τα συναισθήματα, ας δώσουμε τον χώρο στους ανθρώπους μας να ακουστούν, ας τους ενθαρρύνουμε να κουβεντιάσουν μαζί μας γι’ αυτά που νιώθουν, τόσο για τα πιο τρομακτικά συναισθήματα όσο και για εκείνα που μπορεί να μας φαίνονται ανόητα ή ασήμαντα.
Ας μην μένουμε μόνο στα λόγια αλλά να διαβεβαιώνουμε με την καθημερινή μας συναναστροφή και επαφή, τις κόρες, τους γιους, τους φίλους μας ότι τους αγαπάμε όπως είναι. Ας τους ξεκαθαρίζουμε με κάθε δυνατό τρόπο ότι δεν περιμένουμε από αυτούς να πετύχουν τίποτα συγκεκριμένο για να κερδίσουν την αγάπη μας ή να εξασφαλίσουν την αποδοχή μας. Ας αποφύγουμε την σύγκριση, την αξιολόγηση, ή εν πάση περιπτώσει ας μην κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους με κριτήριο το πόσο ελκυστικοί, λεπτοί, παχουλοί είναι ή τα επίπεδα αυτοελέγχου που διαθέτουν.
Ας βεβαιωθούμε ότι κινούμαστε με βάση τις προτιμήσεις μας. Ας προτρέπουμε τους αγαπημένους μας να μην παραμελούν αυτό που πραγματικά τους αρέσει να κάνουν κι όχι αποκλειστικά να υπηρετούν αυτό που θεωρείται ότι θα «έπρεπε» να κάνουν. Ας θρέψουμε τον εαυτό μας στο σύνολό του, έτσι ώστε να υπάρχει κάποιος ικανός και έτοιμος να απαντήσει στην ύπουλη φωνή των διατροφικών διαταραχών.
@OWL /edwhellas.com
