“Αν πήγαινα για δουλειά τώρα στην Alibaba δεν θα με έπαιρναν” Jack Ma – Alibaba Group
Το παγκόσμιο σύστημα προσλήψεων δίνει υπερβολικά μεγάλη έμφαση στα ακαδημαϊκά προσόντα κι εθελοτυφλώντας, απορρίπτει όσους σκέφτονται με το δικό τους μυαλό κι «έξω από το κουτί» προς όφελος των καλουπαρισμένων παγιωμένων μυαλών. Αλλωστε η Ελιτ χρειάζεται καλούς δούλους κι όχι έξυπνους δούλους.
Ο Jack Ma είναι γνωστός παγκοσμίως αφού είναι ο επιχειρηματίας που ίδρυσε την Alibaba, μια από τις πιο επιτυχημένες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο. Ωστόσο, όπως λέει «Τόσο εγώ όσο και οι περισσότεροι από τους ιδρυτές μεγάλων εταιρειών, δεν θα περνούσαν ούτε από την πρώτη συνέντευξη αν πήγαιναν να εργαστούν, σήμερα, στις εταιρείες που οι ίδιοι δημιούργησαν. Ανθρωποι σαν κι εμένα, σήμερα, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να κάνουν αίτηση πρόσληψης στην Alibaba. Οι εταιρίες σε κρίνουν από το πτυχίο σου. Σκέφτονται …έχω κάποιους υποψήφιους από το Χάρβαρντ, από το Στάνφορντ κι εσύ δεν είσαι από πουθενά. Σε 10 χρόνια, τα παιδιά μας δεν θα είναι ποτέ ικανά να επιβιώσουν λόγω της εκπαίδευσης που τους παρέχουμε.» είπε στην Διεθνή Διάσκεψη CEOs του Forbes στην Σιγκαπούρη.
Ο Ma μιλά εξ ιδίας πείρας, καθώς τα πήγαινε πολύ άσχημα στο σχολείο και απορρίφθηκε από 30 δουλειές πριν ξεκινήσει την Alibaba το 1999. Όπως λέει είχε συναντήσει πολλούς ικανότατους ανθρώπους που απορρίπτονταν από τις «καλές» δουλειές απλά και μόνο επειδή δεν είχαν καλές ακαδημαϊκές επιδόσεις. «Εχω συναντήσει πολλούς επιχειρηματίες σαν κι εμένα, όπως τους ιδρυτές της Alipay και της Taobao, που απέτυχαν να κάνουν ΜΒΑ γιατί δεν πέρασαν στα μαθηματικά. Τέτοια ακαδημαϊκά προσόντα γίνονται ολοένα και πιο άσχετα στην ταχέως αναπτυσσόμενη ψηφιακή εποχή. Στην βιομηχανική εποχή έπρεπε να σκέφτεσαι πιο γρήγορα, να απομνημονεύεις περισσότερα, να υπολογίζεις ταχύτερα. Πράγματα που οι μηχανές κάνουν πολύ καλύτερα από εσένα. Πρέπει να μάθουμε τα παιδιά μας πώς να είναι να είναι καινοτόμοα, εποικοδομητικά και δημιουργικά ώστε να μπορέσουνς να επιβιώσουν στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης», τόνισε ο Ma που πριν την Alibaba ήταν δάσκαλος Αγγλικών, μια δουλειά που ποτέ δεν έκρυψε ότι αγαπά πιο πολύ ακόμα κι από το δημιούργημά του που τον έκανε ζάμπλουτο.
Το 2005 μπήκε στο παιχνίδι η Yahoo, η οποία εξαγόρασε το 40% της μητρικής έναντι 1 δισ. δολαρίων. Το ποσό-μαμούθ επέτρεψε στο Alibaba να νικήσει στα σημεία το eBay, το οποίο μέσα σε πέντε χρόνια μετά την αρχική μάχη του με το Taobao αποσυρόταν οριστικά από την Κίνα. Αλλά και η Yahoo έβγαλε τρομακτικά πολλά από τον Τζακ Μα, τσεπώνοντας περισσότερα από 10 δισ. δολάρια από την είσοδο της Alibaba στο αμερικανικό χρηματιστήριο! «Αν το eBay είναι οι καρχαρίες του ωκεανού, εμείς, το Alibaba και το Taobao είμαστε οι κροκόδειλοι του ποταμού Γιανγκτσέ» είπε για τον επιχειρηματικό θρίαμβό του.
Ο «Κροκόδειλος του Γιανγκζέ», λοιπόν, τιτλοφορείται το εγκωμιαστικό ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε γι’ αυτόν, έμπαινε στην εφηβεία όταν τα σύννεφα της Πολιτιστικής Επανάστασης διαλύονταν και η Κίνα του Ντενγκ Χσιαοπίνγκ ανοιγόταν στον κόσμο. Επί εννέα χρόνια ξυπνούσε στις 5 και ποδηλατούσε μία ώρα μέχρι το ξενοδοχείο Σάνγκρι-Λα για να προσφέρει ξεναγήσεις σε τουρίστες και να μαθαίνει Αγγλικά. Αυτά έγιναν το «διαβατήριό» του, δεδομένου ότι τεχνολογία δεν σπούδασε ποτέ και στα μαθηματικά ήταν κακός.
Το πρώτο ταξίδι στις ΗΠΑ σήμανε την αφύπνισή του για την επανάσταση του Ιντερνετ και τις προοπτικές του στην «παρθένα» αγορά της Κίνας, αλλά το πρώτο του εγχείρημα στα πάτρια εδάφη (ένας διαδικτυακός χρυσός οδηγός) απέτυχε, καθότι ο καιρός δεν είχε ωριμάσει. Το 1999 μάζεψε 17 φίλους στο διαμέρισμά του, που μύριζε νουντλς τα οποία μαγείρευε η πρώην συμφοιτήτρια και σύζυγός του Ζιανγκ Γινγκ, και μοιράστηκε μαζί τους το όραμα μιας παγκόσμιας εταιρείας ιντερνετικού εμπορίου που θα βοηθούσε κάθε Κινέζο μικρομεσαίο παραγωγό να «ανοιχτεί» στις ξένες αγορές. «Αν νομίζετε ότι ήρθαμε για να δουλεύουμε 8 με 5, είστε γελασμένοι. Δεν γίνονται έτσι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Τα επόμενα χρόνια θα ματώσουμε. Οι Αμερικανοί έχουν καλύτερη τεχνολογία, αλλά τα μυαλά τους δεν είναι καλύτερα. Αν δουλέψουμε ομαδικά και ξέρουμε τι θέλουμε, ο καθένας μας μπορεί να νικήσει 10 από αυτούς».
Παρά τα στραβοπατήματα -από το σκάσιμο της «φούσκας» των dot.com μέχρι την επιδημία SARS που «έπληξε» την εταιρεία- και τη δυσκολία ανάπτυξης μοντέλου εσόδων (για χρόνια η Alibaba «έκαιγε» κεφάλαια επενδυτών και δεν έβγαζε ούτε δολάριο) ο Ma, στον πολλαπλό ρόλο του μάνατζερ – εμψυχωτή – πάτερ φαμίλια – σόουμαν, αποδείχθηκε ικανότατος δρομέας Μαραθωνίου. Αυτό από μόνο του ήταν μια εντυπωσιακή αντίθεση στο πρότυπο του ιντερνετικού επιχειρηματία – δρομέα ταχύτητας που στήνει μια δουλειά, θησαυρίζει από την μετοχοποίησή της και την πουλάει. Δημοσίως καλλιεργούσε το προφίλ του «τρελού» με εκκεντρικές εμφανίσεις (όπως όταν βγήκε με περούκα και τραγούδησε το «Can you feel the love tonight» από το «Lion King» ενώπιον 16.000 υπαλλήλων) είτε με δηλώσεις που εξασφάλιζαν δωρεάν προβολή, γιατί «αν δεν πούμε τρέλες, ποιος θα μας ακούσει;». Από την άλλη, πίσω από τις κλειστές πόρτες, ήταν προσηλωμένος στην βασική του αρχή «ο πελάτης πρώτος, ο εργαζόμενος δεύτερος, οι μέτοχοι ακολουθούν», αδίστακτος στην λήψη αποφάσεων «η λάθος απόφαση είναι καλύτερη από την αναποφασιστικότητα», εργασιομανής, υπερφιλόδοξος κι ονειροπόλος.
Αν οι γονείς του δεν ήταν θεατρίνοι του pingtan, της παραδοσιακής αφήγησης μετά μουσικής, ο Μα Γιουν ίσως δεν θα είχε το χάρισμα της δημόσιας ομιλίας, είτε σε κοινό στενών συνεργατών σ’ ένα διαμέρισμα είτε σε κατάμεστα στάδια χιλιάδων. Αν οι μικροί νταήδες στο σχολείο δεν τον φώναζαν μισή μερίδα, δεν θα μάθαινε να παλεύει λυσσαλέα, παίρνοντας μαθήματα από ταινίες κουνγκ φου. Αν του αρκούσε η ταπεινή σταδιοδρομία ενός απ’ τους 10 καλύτερους δασκάλους της Χανζού με μισθό 12 δολαρίων το μήνα, δεν θα είχε αναζητήσει την τύχη του ως διερμηνέας στην Αμερική. Και αν ο πρώτος του συνεταίρος, που τον κάλεσε στο Λος Αντζελες, δεν τον είχε ξεγελάσει, δεν θα κατέληγε φιλοξενούμενος από φιλική οικογένεια στο Σιάτλ, όπου το 1995 είχε την πρώτη του, θρυλική πλέον, επαφή με το νεαρό ακόμη Ιντερνετ, πληκτρολογώντας τις λέξεις «μπίρα» και «Κίνα» στην μηχανή αναζήτησης.
Η ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις, όμως, ο Ma, (όπως είναι το δυτικοποιημένο όνομά του), το απόλυτο παράδειγμα αυτοδημιούργητου Κινέζου κροίσου του 21ου αιώνα, έγινε μέσα σε 15 χρόνια ο πλουσιότερος άνθρωπος στην πατρίδα του, με 250+ δισ. προσωπική περιουσία. H Αlibaba, η αυτοκρατορία ηλεκτρονικού εμπορίου (χονδρικής – λιανικής – πληρωμών) που έκτισε από το μηδέν, μετά την είσοδό της στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έφτασε να έχει κεφαλαιοποίηση 231 δισ. δολαρίων ελέγχοντας το 80% του online shopping στην Κίνα, με τζίρο περίπου 270 δισ. – περισσότερα από την Amazon και το Ebay συνολικά. Οι πελάτες της ξοδεύουν 9.368 δολάρια το δευτερόλεπτο, δύο και τρεις φορές πάνω από τους αμερικανικούς κολοσσούς.
Οταν βρήκε ευκαιρία να συνεταιριστεί με τον κολοσσό Yahoo, για να εισρεύσει χρήμα στα ταμεία, το έκανε – και όταν η συνεργασία έπαψε να «τραβάει», αγόρασε μέρος του πακέτου μετοχών και του έδειξε διακριτικά την έξοδο. Οταν ήρθε η ώρα να κάνει ανταρτοπόλεμο με το Ebay, για να αποτρέψει την κυριαρχία του στην κινεζική αγορά, τα κατάφερε κόντρα σε όλα τα προγνωστικά. Και όταν χρειάστηκε, διακήρυξε την αφοσίωσή του στο κινεζικό καθεστώς, το οποίο καλόβλεπε μεν τη συμβολή του στην οικονομία (υπολογίζεται ότι 100 εκατομμύρια άνθρωποι ωφελούνται από τις δραστηριότητες του ομίλου Alibaba), όμως δίσταζε να δώσει επισήμως την ευλογία του σε έναν πρώην δάσκαλο, εκτός κομματικών «τζακιών» που αποκτά ισχύ στο «καυτό» πεδίο του Ιντερνετ: «Οταν κάνεις μπίζνες στην Κίνα, πρέπει να σέβεσαι τους νόμους της… Να είσαι ερωτευμένος με τις κυβερνήσεις, να μην τις παντρεύεσαι όμως».
Κοινός παρονομαστής των στρατηγικών του αποφάσεων, η κατανόηση της κινεζικής αγοράς καλύτερα από κάθε Δυτικό φωστήρα. Η μανατζερίστικη φιλοσοφία του, λέει, είναι ένα υβρίδιο τάι τσι, ταοϊσμού και βουδισμού. «Ο καλύτερος ηγέτης είναι αυτός που δεν ηγείται. Αν κάποιος με προειδοποιήσει για έναν υφιστάμενο που με αμφισβητεί, απαντώ πως είμαι δάσκαλος και πως έτσι πρέπει να γίνει». Στην πραγματικότητα, κανείς δεν τολμά να μιλήσει ανοιχτά – για τον συγκεντρωτισμό του, τους ελιγμούς, τις παράλληλες επενδύσεις του με έναν στενό κύκλο έμπιστων φίλων και επιχειρηματιών. Γιατί είναι πια τόσο ισχυρός, που κανείς δεν ρισκάρει να γίνει εχθρός του.
Μετά την θριαμβευτική είσοδο στη Wall Street, ο όμιλος Alibaba εξαπλώνεται (στα 8 δισ. υπολογίζονται οι επενδύσεις του τελευταίου έτους) και καλείται να αντιμετωπίσει την επόμενη πρόκληση, στο πεδίο των smartphones και tablets. Ο δε ιδρυτής του προαναγγέλλει ότι θα δωρίσει τουλάχιστον 3 δισ. και θα παλέψει για την προστασία του περιβάλλοντος, ώστε η Κίνα «να ξαναδεί γαλάζιο ουρανό και να πιει καθαρό νερό». Οπως πάντα, ακούγεται πειστικός. Iδίως όταν λέει ότι «οι άνθρωποι δεν χρειάζονται υπερβολικά λεφτά. Ολοι τρώμε τρία γεύματα τη μέρα, κοιμόμαστε σε ένα κρεβάτι και κάποια στιγμή θα χρειαστεί να αγοράσουμε φάρμακα και να νοσηλευτούμε σ’ ένα νοσοκομείο». Το απόσταγμα της σοφίας του κυκλοφορεί σε βιβλίο και DVD, προσεχώς αναμένεται η ιστορία του και σε ταινία.
Καυτές συμβουλές προς κάθε επίδοξο επιχειρηματία.
Μετά το IPO ο Ma έγραψε ένα γράμμα στους υπαλλήλους της εταιρείας η οποία δημοσιοποιήθηκε από τη Wall Street Journal:
«Επιβιώσαμε γιατί βλέπαμε μακριά και είχαμε λαμπρή στρατηγική ή γιατί εκτελούσαμε το πρόγραμμά μας τέλεια ή γιατί επί 15 χρόνια μείναμε πιστοί στην αποστολή μας και στα πιστεύω μας ότι είναι πιο εύκολο να κάνεις μπίζνες σε διεθνή νερά ή γιατί επιμείναμε ότι το πιο σημαντικό είναι ο πελάτης ή ίσως γιατί επιμένουμε να πιστεύουμε στο μέλλον και στο ότι οι απλοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν εκπληκτικά πράγματα».
«Αν θες να διαπιστώσεις αν ένας εργαζόμενος είναι άριστος, μην κοιτάς αν πήγε στο Χάρβαρντ ή το Στάνφορντ. Κοίτα αν δουλεύει σαν τρελός και αν πηγαίνει σπίτι του χαμογελώντας».
«Μην σταματάς ποτέ. Το σήμερα είναι σκληρό, το αύριο σκληρότερο, μα το μεθαύριο είναι όμορφο».
«Ποτέ μην εξαπατάς τους άλλους, στην επιχείρηση ή στην ζωή. Το 1995, εξαπατήθηκα από τέσσερις εταιρείες …τέσσερις εταιρείες που σήμερα είναι κλειστές. Μια επιχείρηση δεν μπορεί να πάει μακριά με δόλο».
«Οι ευφυείς άνθρωποι χρειάζονται έναν ανόητο να τους οδηγεί. Όταν στην ομάδα είναι όλοι επιστήμονες, είναι καλύτερο να υπάρχει ένας αγρότης να οδηγεί. Ο τρόπος σκέψης του είναι διαφορετικός. Είναι πιο εύκολο να κερδίζεις, αν έχεις ανθρώπους να βλέπουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες».
«Θα πρέπει να μάθεις από τον ανταγωνιστή σου, αλλά ποτέ μην αντιγράψεις. Αντέγραψε και θα πεθάνεις».
«Οι χειρότεροι άνθρωποι για να εξυπηρετήσεις, είναι οι φτωχοί άνθρωποι. Δώσε τους κάτι δωρεάν και θα νομίζουν ότι είναι παγίδα. Πες τους ότι είναι μια μικρή επένδυση και θα σου πουν, ότι δεν βγάζουν πολλά. Πες τους να έρθουν σε κάτι μεγάλο και θα σου πουν, ότι δεν έχουν χρήματα. Πες τους να δοκιμάσουν καινούργια πράγματα και θα σου πουν, ότι δεν έχουν εμπειρία. Πες τους ότι είναι οικογενειακή επιχείρηση και θα σου πουν, ότι είναι δύσκολο να γίνει. Πες τους ότι είναι νέο μοντέλο επιχείρησης και θα σου πουν, είναι Δικτυακό Μάρκετινγκ. Πες τους να φτιάξουν ένα κατάστημα και θα σου πουν, δεν έχουν ελευθερία. Πες τους να ξεκινήσουν μια καινούργια επιχείρηση και θα σου πουν, δεν έχουν εξειδίκευση.
Όλοι αυτοί έχουν κάποια κοινά μεταξύ τους: Λατρεύουν να ρωτάνε στο Google και να ακούνε τους φίλους τους που είναι τόσο απελπισμένοι όσο αυτοί. Σκέφτονται περισσότερο κι από έναν καθηγητή πανεπιστήμιου και κάνουν λιγότερα κι από έναν τυφλό άνθρωπο. Απλά ρωτήστε τους τι μπορούν να κάνουν και δεν θα είναι σε θέση να σας απαντήσουν. Το συμπέρασμά μου: Αντί να χτυπά η καρδιά σας πιο γρήγορα, γιατί δεν μπορείτε απλά να δράσετε λίγο πιο γρήγορα; Αντί απλά να το σκέφτεστε, γιατί δεν κάνετε κάτι για αυτό;
Οι φτωχοί άνθρωποι αποτυγχάνουν εξαιτίας μια κοινής συμπεριφοράς. Σε ολόκληρη τη ζωή τους απλά ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ.» Jack Ma – Alibaba Group
@Ηω Αναγνώστου /businesslife.gr
