Η φακή (επιστ. ονομ.: Lens culinaris – Φακός ο μαγειρικός) καλλιεργείται για το μικρό ομώνυμο εδώδιμο σπόρο του, που είναι ένα από τα σημαντικότερα όσπρια. Είναι ένα από τα πρώτα φυτά που ξεκίνησε να καλλιεργεί συστηματικά ο άνθρωπος.
Η φακή (Lens culinaris) είναι ένα εδώδιμο όσπριο. Πρόκειται για ένα ετήσιο θαμνώδες φυτό της οικογένειας των ψυχανθών, που είναι γνωστό για τους σπόρους σχήματος φακής. Φθάνει περίπου τα 40 εκ (16 in) ύψος και οι σπόροι του μεγαλώνουν σε λοβούς, συνήθως με δύο σπόρους στον καθένα. Οι καρποί της κυκλοφορούν στο εμπόριο ως ξερά όσπρια. Καλλιεργείται από τα αρχαιότατα χρόνια (γύρω στο 2000 π.κ.ε.). Η καλλιέργεια της φακής ήταν γνωστή στην αρχαία Αίγυπτο, ενώ Εβραίοι, Έλληνες και Ρωμαίοι την καλλιεργούσαν και την κατανάλωναν.
Στην Ελλάδα η φακή καλλιεργείται ευρέως σχεδόν σε όλα τα διαμερίσματα της χώρας αφού προσαρμόζεται σε πολλούς κλιματικούς τύπους. Τα σπόρια της είναι όσπριο με μεγάλη θρεπτική αξία πλούσια σε σίδηρο, φώσφορο, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και βιταμίνες Β. Τρώγονται κυρίως βραστές ως σούπα η οποία ονομάζεται φακές, χρησιμοποιούνται σε διάφορες σαλάτες και σε πιάτα ως γαρνιτούρα. Σε ζωοτροφές χρησιμοποιούνται οι βλαστοί, τα φύλλα και οι καρποί μετά από την συγκομιδή των σπόρων.
Οι φακές ήταν το κύριο μέρος της διατροφής των αρχαίων Ιρανών, που κατανάλωναν καθημερινά φακές με την μορφή του βρασμένου φαγητού που χύνεται επάνω στο ρύζι.
Οι φακές χρησιμοποιούνται ευρέως στην Αιθιοπία σε ένα σαν στιφάδο πιάτο που ονομάζεται kik, ή kik wot, ένα από τα πιάτα που τρώνε οι άνθρωποι με το εθνικό φαγητό της Αιθιοπίας injera το επίπεδο ψωμί. Οι κίτρινες φακές χρησιμοποιούνται για να κάνουν ένα μη-πικάντικο βρασμένο πιάτο, το οποίο είναι μία από τις πρώτες στερεές τροφές με το οποίο οι γυναίκες της Αιθιοπίας ταΐζουν τα βρέφη τους.
Στην Ινδική υποήπειρο, το Dhal ή κάρυ φακής, αποτελεί μέρος της καθημερινής διατροφής που τρώγεται τόσο με ρύζι όσο και με roti. Βραστή φακή & απόθεμα φακής χρησιμοποιούνται ως μέσο πάχυνσης στα περισσότερα χορτοφαγικά κάρυ. Χρησιμοποιούνται επίσης ως γέμιση σε Dal Parathas & Puris. Οι φακές χρησιμοποιούνται επίσης σε πολλές τοπικές ποικιλίες γλυκών. Θεωρείται ότι είναι ένα από τα καλύτερα τρόφιμα, επειδή οι εσωτερικές χημικές του δομές δεν μεταβάλλονται από το μαγείρεμα.
Στην Ιταλία και την Ουγγαρία, τρώνε τις φακές την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, που παραδοσιακά συμβολίζει την ελπίδα για ένα νέο έτος ευημερίας, πιθανότατα λόγω της κυκλικής σαν κέρμα μορφής τους.
Ανατολίτικα Φαλάφελ με Φακές
Υλικά, Όλα Βιολογικά.
100 γρ. φακές.
100 γρ. φακές κόκκινες.
2 δαφνόφυλλα φρέσκα.
2 κρεμμύδια ξερά (το ένα καθαρισμένο και το άλλο ψιλοκομμένο)
2 – 3 γαρίφαλα.
4 σκελίδες σκόρδου.
1 καρότο (πάντα βιολογικό) σε μέτριες ροδέλες.
1 πράσο σε ροδέλες (ή μια κούπα σπανάκι)
1/2 φλιτζ. τσαγιού μαϊντανός ψιλοκομμένος.
1 κουτ. γλυκού κόλιανδρος σε σκόνη.
1 κουτ. γλυκού κύμινο σε σκόνη.
1 κουτ. γλυκού κουρκουμά σε σκόνη.
Μισό κουταλάκι του γλυκού καγιέν σε σκόνη ( ή και λιγότερο γιατί είναι καυτό)
1 κουτ. σούπας αλεύρι Ζέας.
5 κουτ. σούπας αλεύρι για την επικάλυψη.
ανθό αλατιού.
ηλιέλαιο για το τηγάνισμα (άριστης ποιότητας)
Για το σερβίρισμα
8 πίτες αραβικές
1 κεσές γιαούρτι κατσικίσιο.
1 κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές ροδέλες.
1 φλιτζ. τσαγιού φύλλα κόλιανδρου ή μαϊντανού, ψιλοκομμένα.
Εκτέλεση
Μουλιάζουμε τις φακές από βραδύς και τις ξεπλένουμε καλά. Βάζουμε τις φακές σε μια κατσαρόλα και προσθέτουμε νερό μέχρι την μέση της κατσαρόλας. Καρφώνουμε τα γαρίφαλα στο ολόκληρο καθαρισμένο κρεμμύδι και το προσθέτουμε στην κατσαρόλα μαζί με τις δάφνες, τις σκελίδες σκόρδου, το πράσο και το καρότο. Βράζουμε τις φακές για 25 – 30 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν καλά. Κατόπιν τις αφήνουμε να κρυώσουν, αφαιρούμε τα δαφνόφυλλα και το κρεμμύδι με τα γαρίφαλα (κρατάμε το καρότο, το πράσο και τα σκόρδα) και τις στραγγίζουμε κρατώντας 1 φλιτζάνι από το ζωμό στον οποίο έβρασαν. Τις πολτοποιούμε στο μπλέντερ μαζί με το βρασμένα λαχανικά χρησιμοποιώντας όσο χρειάζεται από το ζωμό έτσι ώστε να γίνει ένας στεγνός πουρές.
Μεταφέρουμε τον πουρέ σε ένα μπολ και τον αναμειγνύουμε με το ψιλοκομμένο κρεμμύδι, την 1 κουταλιά αλεύρι και τα καρυκεύματα. Αλατίζουμε. Βρέχουμε τα χέρια μας (ή φοράμε γάντια μιας χρήσης) για να μην κολλήσει το μείγμα και πλάθουμε τον πουρέ σε μπαλάκια. Στην συνέχεια πιέζουμε τα μπαλάκια για να γίνουν σαν επίπεδοι, οβάλ, κεφτέδες πάχους 2,5 εκ. περίπου.
Πανάρουμε ελαφρώς τα «κεφτεδάκια» στο αλεύρι και τα αφήνουμε στο ψυγείο 10 λεπτά για να σφίξουν. Τηγανίζουμε τα φακές-φαλάφελ σε δόσεις σε καυτό ηλιέλαιο μέχρι να ροδίσουν ομοιόμορφα, για περίπου 2 λεπτά από κάθε πλευρά. Τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα και τα αφήνουμε σε απορροφητικό χαρτί για να στραγγίξουν.
Τα σερβίρουμε πάνω σε αραβικές πίτες ζεσταμένες στο γκριλ και τα συνοδεύουμε με 1 κουτ. σούπας γιαούρτι, ροδέλες από κρεμμύδι και φρέσκο κόλιανδρο ή μαϊντανό.
Ή τα σερβίρουμε επάνω σε πράσινη δροσερή σαλάτα με κινόα (εικόνα κάτω)
Συνοδεύουμε με αρωματικό, παγωμένο λευκό κρασί ή μπύρα.
Καλή Απόλαυση.
@Aliki Alisa / edwhellas.gr / 2019
